Kulture

• Festivali i filmit ne Venecia ka nderuar stilisin e madh Italian Valentino ne pallatin e Operas “La Fenice”, duke shfaqur nje film dokumentar per jeten e legjendarit te modes. Filmi dokumentar ndjek hap pas hapi Valentinon nga qershori i vitit 2005 deri ne korrik te vitit 2007. 

VENECIA-Festivali i filmit ne Venecia ka nderuar stilisin e madh Italian Valentino ne pallatin e Operas “La Fenice”, duke shfaqur nje film dokumentar per jeten e legjendarit te modes. Mes te ftuarve ne premiere ishin super modele si Eva Hercigova apo aktorja Elisabeth Hurley. “Valentino, perandori i fundit”, hedh nje veshtrim ne shtepine e modes qe ai themeloi ne fillim te viteve ’60, duke u shnderruar ne nje nga emrat me te spikatur ne bote per stilin e tij. 

Filmi dokumentar ndjek hap pas hapi Valentinon nga qershori i vitit 2005 deri ne korrik te vitit 2007. 
Ai shprehet se nje nga momentet me emocionale per te ishte kur diva e hollivudit Xhulia Roberts, veshi fustanin tij ne mbremjen e ndarjes se cmimeve Oskar pasi fitoi statujen e arte per filmin Erin Brokovic. 
Valentino lindi ne vitin 1932, ne veri te Italise dhe u be i njohur ne mbare boten, fale stilit te tij teper klasik dhe te pakopjueshem duke veshur emra te tille si Audri Hepbern dhe Elisabeth Tejlor.

Ylli i muzikes Pop, i cili kete muaj mbush 50 vjeç, Michael Jackson, po realizon nje album te muzikes Pop me poezite me te mira te Robert Burns. Lajmi u be i ditur nga bashkepunetori i Jackson, David Gest, sipas te cilit albumi po realizohet ne studion e mbretit te muzikes Pop ne Kaliforni, nderkohe qe ne kete permbledhje jane ftuar edhe yje te tjere te muzikes per te shoqeruar Jackson. “Ata po i japin jete lirikave te nje prej emrave me te medhenj te poezise ne bote, Robert Burns”, tha Gest. Sipas David Gest, Michael Jackson eshte i dashuruar me poezite e Burns dhe se nuk ka kursyer asgje per te realizuar nje kryeveper. 
Robert Burns vdiq ne vitin 1796 por poezite e tij vazhdojne te konsiderohen si me te ndjerat. Nje prej poezive qe tashme eshte kthyer ne kenge eshte edhe e famshmja, “Red Red Rose”. Pritet qe albumi te nxirret ne tregun boteror sapo te perfundoje plotesisht.

Asnjë ceremoni përkujtimore nuk është organizuar në Tiranë për 98- vjetorin e lindjes së bamirëses shqiptare Nënë Tereza. Në 70-vjetorin e vdekjes, Migjeni nuk kujtohet as në qytetin e lindjes, në Shkodër. 


TIRANE- Me gjak jam shqiptare... por i përkas gjithë botës", ka shkruar Nënë Tereza. Kjo i përkëdhel krenarinë çdo shqiptari. Po ashtu edhe të deleguarve të institucioneve tona shtetërore nëpër botë. Një misionare e paqes, e cila nderohet nga të gjithë popujt. Por duket se kjo ndodh sapo kalojnë kufijtë e u duhet një figurë për përfaqësim. Brenda vendit, i kap harresa. Dje është shënuar 98-vjetori i saj i lindjes. Tirana ka qenë plotësisht në heshtje. Dikush edhe e ka thënë një lutje për shpirtin e saj, ndërsa institucionalisht asgjë. Nga Ministria e Kulturës nuk pati asnjë lajmërim për ndonjë aktivitet. Madje nuk ka as ndonjë njoftim modest për këtë përvjetor. Sigurisht që me shpirtin e madh, Nënë Tereza do të na e kishte falur këtë harresë. Do të kishte bërë një lutje edhe për Shqipërinë dhe "mëkatarët" e saj. Ndërsa përmes internetit, vijnë lajmet nga India. Në Kalkuta, aty ku bamirësja konsideronte shtëpinë e saj, janë mbajtur që në mëngjes ceremoni në kujtim të murgeshës. Kanë qenë motrat e Misionit Humanitar, që janë mbledhur rreth varrit të Nënë Terezës për 98-vjetorin e saj të lindjes. Me lule, ato kanë shkruar "Happy Birthday Mother" mbi varrin e saj. Njëkohësisht në mëngjes, nga murgeshat e Urdhrit që ndërtoi Nënë Tereza dhe besimtarë të tjerë, është mbajtur një seancë speciale lutjesh. "Ne u lutëm për paqen e Nënë Terezës dhe falënderuam Zotin që na dërgoi atë si shpëtimtare", - ka thënë Motër Nirmala, drejtuesja e Misionit Humanitar. E lindur më 26 gusht të vitit 1910 në Shkup, Nënë Tereza do të njihej në të gjithë botën për ndihmën që i dha të varfërve. Në qytetin e saj të lindjes janë organizuar disa aktivitete përkujtimore, duke nisur që nga vizita në memorialin e saj, përurimi i librit "Nëna ime, Nëna Terezë" dhe ndarja e çmimeve shtetërore, "Nënë Tereza". Për shqiptarët, figura e saj është bërë vonë e pranishme. Regjimi nuk e ka lejuar. Pas viteve '90-të filloi të flitej shumë për të, aq më tepër pas vizitës në Shqipëri. Por siç duket, tek ne është e theksuar sindroma e harresës kur këto personazhe nuk janë fizikisht. Ndoshta ministria mund të justifikohej me faktin se nuk është një përvjetor i rëndësishëm, ose me faktin që tani është periudhë pushimesh. Ndoshta edhe pse vjet, kjo ministri e kujtoi në 10- vjetorin e vdekjes me disa ceremoni, të cilat sigurisht që u njoftuan shumë më vonë aktiviteteve që vinin nga vende të ndryshme të botës. Por Nënë Tereza nuk është rasti i vetëm. Nëse do të ngulmonim te përvjetorë të plotë, atëherë do të ndalonim te Migjeni. Po dje, është shënuar 70-vjetori i vdekjes së "poetit të mjerimit". 
Migjeni 
Millosh Gjergj Nikolla vdiq i vetëm më 26 gusht të vitit 1938, në sanatoriumin e Torre Peliçes në Itali. Shkroi me fjalë dëshpërimin e heshtur. Pas 70 vitesh që nga dita e vdekjes, emri i tij vazhdon të mbështillet me këtë tis. Në këto ditë, përmes shkrimeve të ndryshme, Migjeni është afruar paksa mes atyre që "zhyten" në realitetin e poetit "revolucionar". Si për ironi të fatit, guximi i djaloshit që u shua në moshën 27-vjeçare, do ta linte në harresë për vite me radhë. As për të nuk ka pasur ndonjë aktivitet përkujtimor. Jo vetëm nga Ministria e Kulturës, por heshtje ka qenë edhe në qytetin e tij të lindjes, në Shkodër. Aty ku i gjendet vetëm një bust i gjymtuar dhe varri që shumë nga shkodranët as që e dinë ku është. Asnjë aktivitet nuk është planifikuar nga Bashkia e këtij qyteti, ku mund të mendohet se ndjenja e pranisë së tij është më e madhe. Sot personazhet migjeniane do të kishin një skamje më të madhe, por shpirtërisht. Ndonëse Ministria e Kulturës nuk e kujtoi në këtë përvjetor, ministri Pango e ka një meritë. Emri i Migjenit i është dhënë një prej çmimeve letrare të konkursit, që më parë është quajtur "Penda e Artë dhe e Argjendtë". "Për të inkurajuar autorët e rinj në fushën e prozës dhe poezisë, krijohet çmimi "Migjeni". Ky çmim do t'u jepet atyre autorëve të rinj, të cilët me krijimtarinë e tyre të botuar përgjatë një viti, kanë mundur të përcjellin tek lexuesi shqiptar modele dhe një nivel të lartë letrar", ishte motivi se pse lindi ky çmim. 
Eqerem Çabej 
Më 6 gusht u shënua 100-vjetori i lindjes së gjuhëtarit të njohur Eqerem Çabej. Edhe kjo ditë u kalua në heshtje. Në fakt nga Ministria e Kulturës ky vit, në nder të tij ufol për një sërë aktivitetesh që do të organizoheshin me këtë rast. Në konferencën për shtyp nuk u dha një kalendar i programuar, por u premtua se gjatë kohës do të kishte sesione shkencore dhe të tjera veprimtari që do t'i kushtoheshin gjuhëtarit. Në fakt, pjesa më e madhe e vitit ka kaluar dhe aktivitete të rëndësishme që u thanë nuk janë parë.

KALIFORNIA-Djali i producentit të Hip-Hop-it, DR Dre ka vdekur këtë fundjavë. Lajmin e konfirmon revsita PEOPLE, sipas të cilës Andre Young, 20 vjec pa jetë të shtunën nga mamaja e tij në shtëpinë e tyre ne Ëoodland Hills, Kalifornia. 
”Dr. Dre po vuan shumë humbjen e të birit. Respektoni të paktën kësaj radhe privatcinë”, u tha gazetarëve repisti, Lori Earl. 
Mamaja e të riut bëri të ditur për policinë se ajo kisthte shkuar të zgjonte të birin në orën 10:24 minuta, por nuk mundi ndaj thiri menjëherë mjekët. Ata i konfirmuan se djali kishte vdekur. 
Mësohet se Andre Young kishte qënë jashtë për gjatë gjithë natës me miqtë e tij dhe se është kthyer në shtëpi në orën 5:30 a.m. Tani vetëm një autopsi do të vertëtojë shkaqet e vërteta të vdekjes së tij. 

Dr. Dre, e ka quajtur Andre Young, të birin duke i vënë emrin e një prej hip-hopistëve më të njohur në këtë profil muzike. 

Young ishte një prej 5 fëmijevë të Dr. Dre. Muzikanti tani ka katër fëmijë, 3 djemtë Curtis, 26, Marcel, 17, and Truth, 11, si dhe vajzën Truly, vetëm 7 vjece. 
(d.b/Balkanweb)

• Një film grek me histori shqiptare, i shfaqur mbrëmjen e së dielës në teatrin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, garon për “Gladiatorin e Artë”. 

OERD ULQINI

Një nacionalist grek pasi del nga burgu endet nëpër Athinë si një Uliks i kohëve moderne. Pas ecejakeve të dëshpëruara dhe pambarim ai gjen ngrohtësinë falë dashurisë së një shqiptareje, e cila është emigrante në Greqi. Kjo është fabula e filmit “Correction”, me të cilin Greqia paraqitet në konkurrimin e festivalit ndërkombëtar veror në Shqipëri. Në Greqi premiera e këtij filmi me protagonistë një burgaxhi vendas dhe një refugjate shqiptare ka qenë e zbehtë. “Ata pak njerëz që e kanë parë e kanë pëlqyer”, thotë regjisori, i njohur grek Thanos Anastopoulos, i cili kërkon revanshin në Festivalin e Durrësit. Ai ka bërë një film global me të cilin prek tema të mprehta ballkanike. “Ka një problem me emigrantët në Greqi. Vendasve nuk u pëlqen përzierja dhe në ato lagje të Athinës ku banojnë emigrantët, grekët po largohen”, tha Anastopoulos paraditen e djeshme gjatë konferencës për shtyp. Sipas tij, në një film nuk ka asnjë rëndësi buxheti. “Unë personalisht nuk besoj tek buxheti i madh apo i vogël. Për mua nuk ka rëndësi nëse filmi bëhet me kamera dixhitale apo me regjistrime celulari. Është komunikimi me sytë e publikut ai që vendos dhe jo paratë apo kamerat”, komentoi regjisori grek, sipas të cilit filmat janë një formë komunikimi. “Ato kanë mundësi të promovohen. Një film është si një mesazh. Ai i ngjan një shisheje në det të hapur. Ja pse shumica e festivaleve ndodhen pranë detit apo lumit. Filmi udhëton”, shton regjisori, duke treguar më tej një tjetër të vërtetë për popullin helen. “E vërteta është që grekët shohin vetveten tek emigrantët shqiptarë. Kjo i ngjet si një pasqyrë për ta, por grekët kanë vështirësi të madhe në pranimin e këtij imazhi. Filmi flet për idenë e identitetit. Ai ka të bëjë me faktin që të pranojmë disa gjëra që më parë nuk i pranonim”, u shpreh Anastopoulos. Ndërkohë regjisori kërkon publikimin e filmit të tij në Shqipëri. “Dua që filmi im të shihet këtu”, tha ai, duke shtuar se pret telefonatën e ndonjë rrjeti kinemash apo televizioni për të marrë të drejtën e transmetimit. 
* * *
Por Festivali i Durrësit zbulon përmes konferencave të shtypit vlerësimet e kritikëve të njohur botërorë në fushën e kinemasë. Marian Tutui nga Rumania shpreh vlerësimin për garën spektakolare të filmave që po zhvillohet. Ai njëkohësisht deklaron se “filmi shqiptar po konkurron denjësisht dhe si i barabartë me prodhimet e huaja kinematografike”. “Jam i interesuar në filmin ballkanik. Eshtë hera e dytë që vij në Shqipëri. Kam ardhur më parë në vitin 1999. Shpresoj që mes 16 filmave të përzgjedhim më të mirët. Nuk është e thjeshtë të organizosh një festival filmi”, tha në konferencën për shtyp Tutui. Sipas tij, filmi ka emocion në sallë kinemaje dhe jo në DVD, apo videoregjistratorë. “Presioni ideologjik pati ndikim negativ në kinematografinë tuaj. Pas rënies së komunizmit, Shqipëria ka pasur të njëjtin problem si Rumania, mungesën e parave të eksperiencës etj. Disa filma të mirë shqiptarë janë “Tirana viti zero” dhe “Slogans”, e cila është një komedi. Të qeshësh është mënyra e të thënit “lamtumirë” diçkaje të keqe që ke lënë prapa, ndaj dhe “Slogans” është i arrirë”, është shprehur ndërkaq kritiku rumun. 
* * *
Durrësi është shndërruar këto ditë në kryeqendrën mesdhetare të kinemasë. Në ditët në vijim priten konkurrimet e filmave nga Turqia, Italia, Iraku, Shqipëria dhe Norvegjia. E dje në mbrëmje në teatrin “Aleksandër Moisiu” është shfaqur filmi italo-francez “Life Sentence” me regji të Davide Barletit. Filmi flet për përpjekjet e një grupi mafioz të ri, të cilët përpiqen të vendosen në një zonë të varfër dhe të fshehtë të Italisë, mund të mos zgjasin për shumë vite, por këto kohë të tmerrshme gjakderdhjeje, vrasjesh, kaosi shkaktojnë shumë të vdekur dhe dhimbje. Ky grup kriminelësh në Salerno të viteve 1980 do të bashkohet edhe me një njeri të shtresës mesatare të shoqërisë, ku do të fundosen në ferrin e heroinës, bixhozit dhe krimit të organizuar. E krahas tij është shfaqur edhe filmi shqiptar me regji të Besnik Bishës “Mao ce Dun”. Festivali do të mbyllet më 31 gusht. Deri atëherë askush nuk e di se cilit shtet do t’i shkojë statuja e “Gladiatorit të artë”, pasi gara mes filmave dhuron emocione të mëdha. Në të tilla raste parashikimi për fituesin mbetet një bast i vështirë. 

“Koha e kometës”

Kritikët shikojnë si një ndër pretendentët për çmimin e madh të Festivalit Ndërkombëtar Veror të Filmit, bashkëprodhimin shqiptaro-gjerman “Koha e kometës”, një variacion mbi novelën e Ismail Kadaresë “Viti i mbrapsht”. Në një nga rolet kryesore ishte Blerim Destani, i cili ndihet i gëzuar që premiera e filmit pati një sukses të jashtëzakonshëm në ditën e parë të festivalit, ashtu si 8 muaj më parë në premierën e Berlinit, kur u prit shumë ngrohtë nga kritika e huaj. Ai ka besim se “Koha e kometës” do të jetë më i vlerësuari në këtë event artistik, duke u shprehur se është filmi më i kompletuar i kësaj gare. Ne do ta fitojmë çmimin e madh”, thotë Blerim Destani. Ngjarjet e filmit zhvillohen në vitin 1914, kur Shqipëria drejtohej nga Princ Vidi. Një histori lufte, por edhe bashkëjetese fetare.


“Mirush” 
Një nga filmat që pritet të shfaqet sot në teatrin “Aleksandër Moisiu” në Durrës është edhe filmi norvegjez, me titull “Mirush”. Është një film më histori shqiptare, dhe flet për Mirushin, një djalë nga Kosova, i cili largohet drejt Norvegjisë, me shpresën për të gjetur të atin, që braktisi familjen e tij shumë i ri. I ati, menaxhon një restorant në Oslo, por gjithashtu i ka një borxh të madh mafies shqiptare. Mirushi fillon të punojë në restorantin e babait të tij, por pa i treguar që është djali i tij. Gjatë kohës ata njihen me njëri-tjetrin, por Mirushi nuk e përballon dot atë çka zbulon për të atin. Ai është i detyruar të bëjë një zgjedhje me pasoja për të dy. Filmi është realizuar në 35 mm nga regjisori Marius Holst dhe zgjat 100 minuta.

• Plot një vit më parë, albanologu i njohur japonez Kazuhiko Yamamoto ndodhej në Shqipëri, për të promovuar veprën e tij më të fundit, botuar në anglisht dhe shqip "Struktura etike e Kanunit Shqiptar". 

Dje, në një nga sallat e konferencave të Hotel Tirana International, studiues të ndryshëm, albanologë, gjuhëtarë e njohës të mirë të artit dhe historisë, u mblodhën për të diskutuar për veprën dhe krijimtarinë e Yamamotos. Për studimin e tij, për të cilin albanologu japonez është bazuar në mbi 50 referenca. Në të ka përfshirë katër ese, në të cilat trajton tiparet thelbësore të Kanunit të Lekë Dukagjinit, të së drejtës zakonore, të konceptit të nderit, të konceptit të mikut, të hakmarrjes, etj. Por gjithmonë duke i argumentuar këto dhe duke i polemizuar me teorinë e Hobsit, Rusoit, Niçes.... kur e pyet se kush është Kanuni i Lekë Dukagjinit për të, Yamamoto shton: Eshtë një ligj që aplikohet në vende ku mungon fuqia e shtetit. "Gjatë periudhës së Perandorisë Otomane, edhe pse ishte vend i pushtuar disa zona kishin autonomi. Pra, në këto vende ku njerëzit nuk janë direkt në pushtetin e centralizuar qendror, mund të thuhet se shoqëria është deri diku e organizuar në bazë të shoqërisë fisnore", shprehet Yamamoto. Në takimin e djeshëm u fol se vlerat e librit janë të shumta, struktura etike e Kanunit dhe nënkuptimet e saj kulturore kanë përmbajtje, parathënie, parafjalë. Madje, në parathënie të veprës autori shkruan se ideja për t'u marrë me kanunin shqiptar i lindi nga romani i Ismail Kadaresë, "Prilli i thyer" që bleu rastësisht te një librashitës në Nju Jork në vitin 1990. Kanuni sipas atyre që e kanë lexuar veprën plotëson një zbrazëti për njohjen e tij, madje edhe e krahasojnë me konceptet etike të shkrimtarit japonez Jukio Mishima. "Vepra e Kazuhikos për ngjashmëritë e strukturës etike homerike me atë të kanunit shqiptar, bart vlera të mëdha, sepse paraqitet kultura e popullit shqiptar si një kulturë "primues inter pares" (i pari ndër të barabartë). ", shprehet Prof. Dr. Mehmet Elezi. E ndërkaq, një tjetër argument, për studimin e Yamamotos, vjen nga Nebi Bardhoshi, studiues pranë Institutit të Antropologjisë Kulturore dhe Studimit të Arteve në Tiranë. Sipas Bardhoshit, pavarësisht studimit, autori japonez nuk na jep një tezë se, pse pikërisht te shqiptarët qenka ruajtur kjo strukturë, duke e nënkuptuar këtë strukturë të pandryshueshme që nga zanafilla. Ndërkohë, që ne kemi të dhëna historike për ndryshime të vrullshme në demografinë e Ballkanit dhe territorit tonë, të sistemeve politike edhe në malësitë më të izoluara, etj". "Te puna e Yamamotos bie në sy një lidhje që bën mes religjionit dhe etikës dhe menjëherë lind pyetje: Kush lindi më parë? Po nëse ishte nevoja dhe përvoja pse duhet që më parë kjo të krijojë perëndi dhe më vonë kjo të përdoret si bazë legjitimuese. Kjo çështje mendoj se kërkon një trajtesë më të gjerë", shprehet Bardhoshi, sipas të cilit po aq autori i kushton një vëmendje të veçantë rendit social vëmë re se barazia dhe shkaku a shkaqet e saj dhe pasojat që vinë prej saj në gjithë strukturën e vlerave, strukturës etike, morale, religjioze dhe juridike janë cekur shumë pak.